Macierzanka piaskowa - zioła na zapalenie oskrzeli i krztusiec

Zwana jest także macierzanką pospolitą. Rośnie na nasłonecznionych miedzach, skarpach, na brzegach lasów, gdzie gleba jest jałowa, a także na małych kopcach mrowiskowych. Potrzebuje wiele słońca oraz ciepła i dlatego występuje na kamienistych równinach i halach gdzie gleba szczególnie się nagrzewa.
W skwarne południe purpurowofioletowo kwitnące kępki macierzanki piaskowej wydzielają aromatyczny zapach. Zawsze zachwycam się pełnymi uroku, swoiście pachnącymi kwiatami macierzanki, a moja sympatia i miłość do nich sięga czasów dzieciństwa.

Macierzanka dotarła do nas w XI wieku z krajów śródziemnomorskich, a spośród uprawianych,
a potem powtórnie dziczejących gatunków można obecnie spotkać w naszych ogródkach przede wszystkim tymianek pospolity, zwany też macierzaną tymiankiem a po łacinie Thymus vulgaris. Tymianek pospolity jest wyższy od macierzanki piaskowej i osiąga wysokość do 50 cm. Obydwa gatunki mają takie samo działanie lecznicze. Macierzanka była znana już w starożytności. Według starych przekazów: „Macierzanka jest przede wszystkim ostra i gorąca. Pobudza wydalanie moczu, miesiączkowanie, działa poronnie, przyspiesza przebieg normalnego porodu. Napój przygotowany
z macierzanki oczyszcza wewnętrzne, szlachetne części ciała.” Przełożona klasztoru, Hildegarda z Bingen wymieniła macierzankę jako lekarstwo na trąd, porażenia i schorzenia układu nerwowego. Ten, kto zastąpi poranną filiżankę kawy szklanką herbatki z macierzanki, wkrótce odczuje skutki leczniczego działania tego ziela: jasność umysłu, lekki żołądek, brak porannego kaszlu i ogólnie dobre samopoczucie.
Przykładanie ziołowych poduszeczek wypełnionych macierzanką, rumiankiem i krwawnikiem zebranymi w słoneczny dzień oraz jednoczesne picie herbatki z tych ziół pomaga w nerwobólu nerwu trójdzielnego. Jeśli występują przy tym skurcze należy dodatkowo zastosować poduszeczki z widłakiem.

Pewien 79-letni rolnik, od 27 lat cierpiał na bardzo silny nerwoból nerwu trójdzielnego. Miał już za sobą kilka operacji twarzy. Nabawił się tej choroby któregoś dnia, gdy przemoczony do suchej nitki wrócił z pola do domu. Został pilnie wezwany na naradę do burmistrza. Udał się tam natychmiast nie tracąc czasu na przebieranie się.
W ostatnich miesiącach choroby usta wykrzywiły mu się tak, że sięgały prawie do ucha. Towarzyszyły temu bardzo silne bóle. Najpierw pewną poprawę spowodowały okłady ze szwedzkich ziół, ale błyskawiczny zwrot ku lepszemu nastąpił dopiero w wyniku przykładania poduszeczek wypełnionych zebranymi w słoneczny dzień ziołami, które wymieniłam powyżej. Również już po ustąpieniu nerwobólu rolnik pił herbatkę z tych ziół.

Macierzankę zbiera się w czasie kwitnienia od czerwca do sierpnia, najlepiej w południe słonecznego dnia, bo tak zebrany surowiec ma najsilniejsze działanie lecznicze. Można zebrać kwiaty i sporządzić z nich syrop. Można też kwiatami napełnić butelkę aż po szyjkę, zalać olejem i pozostawić na 10 dni, Olej tymiankowy stosuje się przy porażeniach, udarze mózgu, stwardnieniu rozsianym, zaniku mięśni, reumatyzmie i skręceniach.
Macierzanka zalecana jest do stosowania wewnętrznego jak i zewnętrznego przy skurczach żołądka i w czasie miesiączki oraz w skurczach podbrzusza. W ciągu dnia należy wypić dwie szklanki herbatki. W przypadku skurczów przykłada się poduszeczki wypełnione zebranymi w słoneczny dzień i wysuszonymi kwiatami i pędami. Przed pójściem spać podgrzewa się te poduszeczki na patelni i przykłada na żołądek i podbrzusze. Poduszeczki można zalecić również przy guzach i zmiażdżeniach, a także w przewlekłym gośćcu.

Od dawna wypróbowanym środkiem przy schorzeniach dróg oddechowych, silnym zaflegmieniu oskrzeli i dychawicy oskrzelowej, a także krztuścu, jest macierzanka zmieszana z taką samą ilością babki. Do szklanki wkłada się plasterek cytryny, wsypuje łyżeczkę do herbaty tej mieszanki, zaparza i pozostawia na pół minuty do naciągnięcia. Należy pić łykami bardzo gorącą herbatkę. Świeże porcje herbatki należy zaparzać cztery do pięciu razy dziennie, a gdy istnieje niebezpieczeństwo zapalenia płuc, herbatkę należy pić co godzinę. Na szczęście, wiele matek pamięta jeszcze o macierzance. Nieraz jednak nie myśli się o tym, że podawanie dzieciom napojów z lodówki może doprowadzić do przewlekłego zapalenia oskrzeli, które w późniejszym wieku prowadzi do rozedmy, której towarzyszą silne duszności. Nalewkę z macierzanki (patrz „Sposób użycia") stosuje się do nacierać, aby wzmocnić kończyny u słabo rozwijających się dzieci; również osoby chore na stwardnienie rozsiane powinny robić takie nacierania. Niejedna rodzina uniknęłaby wielu cierpień, gdyby chore dziecko we właściwym czasie leczono macierzanką; bądź to herbatką, bądź kąpielami. Wiele niespokojnych i nerwowych dzieci odzyskuje zdrowy sen po jednej kąpieli w macierzance. Również osoby dorosłe nadmiernie pobudzone nerwowo lub cierpiące na depresje po takich kąpielach w krótkim czasie czują się zdrowe.

SPOSÓB UŻYCIA

HERBATKA: 1 kopiastą łyżeczkę do herbaty ziela zaparza się 1/4 litra wrzącej wody i pozostawia na krótko do naciągnięcia.

KĄPIEL 2 DODATKIEM MACIERZANKI: Na kąpiel całkowitą bierze się 200 g ziela (patrz „Kąpiele całkowite" w „Części ogólnej”).

NALEWKA Z MACIERZANKI: W dzień słoneczny, w południe zbiera się kwiatostany i luźno napełnia się nimi butelkę aż po szyjkę, zalewa 38 do 40% żytniówką lub wódką owocową i pozostawia na 14 dni na słońcu.

PODUSZECZKI ZIOŁOWE: Woreczki napełnia się ziołami i zaszywa.

SYROP Z MACIERZANKI (Syrop tymiankowy): Zebrane w słoneczny dzień kwiaty i pędy zwilża się wilgotnymi dłońmi i układa w słoiku. Warstwy ziela przesypuje się, ugniatając, warstwami cukru nieoczyszczonego. Słoik stawia się w nasłonecznionym miejscu na 14 dni. Po przesączeniu pozostałe na sitku kwiaty i pędy przemywa się niewielką ilością wody, którą potem dolewa się do syropu. Następnie syrop stawia się na kuchence i powoli odparowuje nie dopuszczając do zagotowania. Syrop nie może być ani za rzadki ani za gęsty. Dlatego raz lub dwa razy oziębia się go, aby sprawdzić czy ma już właściwą konsystencję.