Rozmaryn Rosmarinus officianalis

Rzymianie nazywali tę roślinę Rosmarinium coronarium i zgodnie z nazwą uży­wali do wyplatania wianków. Był on także składnikiem kadzideł. Dioskurides ordynował okłady z odwaru na wrzody, stany zapalne skóry, trudno gojące się rany, padaczkę, żółtaczkę i hemoroidy. Rozmaryn upowszechnił się w Euro­pie dzięki legionom rzymskim i mnichom benedyktyńskim. W średniowieczu rozmaryn stosowano głównie jako przyprawę, jednak Theodor Jacob, opisując jego zalety, wspomina o wartościach leczniczych: „[stosowano] w kuchniach, piwnicach, aptekach dlatego, że potrawy i napitki z tym zielem sporządzone, są przyjemne, smakują nadzwyczaj, a i wielu sprzeciwiają się chorobom”.

Inne nazwy róża Maryi

Opis
Roślina ta pochodzi z rejonu śród­ziemnomorskiego. W ciepłym klimacie do­rasta do 2 m, uprawiana w doniczkach do 40 cm. Gęsto osadzone liście, podob­ne do igieł świerkowych. Kwitnie od mar­ca do czerwca jasnofioletowymi kwiatami, osadzonymi na szczytach pędów. Owocem jest jajowata, brunatna niełupka.

Występowanie
W krajach o ciepłym kli­macie jest uprawiana w ogrodach. W Polsce zasadzona w gruncie z reguły wyma­rza, dlatego uprawia się ją z powodze­niem w doniczkach.
Surowiec Pozyskuje się ziele i liście (zbierane w początku kwitnienia), a cza­sem także korzeń i kwiatostany.

W apteczce
Rozmaryn działa silnie przeciwrobaczo i odkażającą, żółciopędnie, moczopędnie i wiatropędnie; rozkur­czowo, rozgrzewająco, napotnie i wykrztuśnie, pobudza apetyt i przynosi ulgę przy problemach trawiennych; uspokaja i wzmacnia przy niedokrwistości. Zewnętrznie stosuje się go przy bólach reumatycznych, szczególnie wskazany jest do nacierania olejek rozmarynowy.

W kuchni
Kwiaty i liście rozmary­nu wprowadzają do potraw orzeźwiająca gorzkawo-korzenną nutę smako­wą. Wzbogacają wybornie smak mięs: jagnięciny, baraniny, kaczki, gęsi, wo­łowiny i wieprzowiny, a przy tym uła­twia trawienie tłustych potraw. Jest świetnym dodatkiem do ryb, pieczonych ziemniaków, zup jarzynowych, sosów i pizzy. Wykorzystuje się go także do aromatyzowania likierów, wódek żołąd­kowych, win ziołowo-miodowych i piwa, marynat octowych i olejowych. Kwia­ty dodaje się do sałatek, a kandyzowa­nymi ozdabia się potrawy. Łodyga może być używana jako szpikulec do szasz­łyków, które przechodzą jego smakiem i aromatem.

Inne zastosowania
Gałązka rozmarynu rzucona w ogień odstrasza owady. Naparem z rozmarynu płucze się ciemne wtosy. Szerokie zastosowanie ma olejek rozmary­nowy, m.in. w aromaterapii. Używa się go podczas masażu ciała przy bólach reumatycznych, a także do aromatyzacji powie­trza, a kąpiel z jego dodatkiem likwiduje zmęczenie i uspokaja (wystarczy wlać do wanny 10-15 kropli). Preparaty z olejkiem łagodzą stany depresyjne, a jego zapach jest delikatnym afrodyzjakiem.