Ogórecznik lekarski Borago officinalis

To bardzo ciekawe ziele nie tylko w lecznictwie, ale także ze względu na wa­lory smakowe - w sztuce kulinarnej. Kwiaty i liście ogórecznika, dodane do wina, serwowano rzymskim legionistom przed bitwą, aby pobudzić ich waleczność. Ogórecznik zawędrował do Europy Północnej właśnie z legionami rzymskimi. Starożytni Rzymianie pijali także wino z ogórecznikiem, aby prze­pędzić melancholię. Medycyna ludowa stosowała szeroko ziele ogórecznika, m.in. na pobudzenie laktacji, choroby gardła, języka i dziąseł. Rekomendo­wano je jako środek wzmacniający serce, mózg, pamięć, a także na oczysz­czenie krwi.

Inne nazwy ogórecznik zwyczajny, ogórkowe ziele, borak, dawniej wolowy język, miodnik wielki

Opis
Roślina jednoroczna osiąga do 60 cm. Szorstko owłosiona gruba łodyga wzniesiona i rozgałęziona. Liście dolnołodygowe duże, jajowate, zaś górnołodygowe mniejsze, owalne, całobrzegie o zapachu świeżych ogórków. Kwiaty duże, błę­kitne, o pokroju gwiazdy, tworzą baldachowaty, zwisający kwiatostan. Kwitnie od czerwca do lipca. Owocem jest rozłup-nia rozpadająca się na cztery niełupki.

Występowanie
Ogórecznik pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. W Polsce jest uprawiany. Często rośnie zdziczały w ogrodach i przychaciach.

Surowiec
Zbiór ziela (górne, ulistnione części pędów) przeprowadza się zwy­kle na początku kwietnia. Zbiór nasion - w sierpniu i wrześniu. Rośliny w począt­kowej fazie dojrzewania ścina się i pozo­stawia do wysuszenia.

W apteczce
Ziele zawiera garbniki, al­kaloidy pirolizydynowe, związki śluzo­we, flawonoidy, olejek, żywice, saponiny, barwniki antocyjanowe, kwasy organiczne i sole mineralne. Nasiona zawierają olej o wysokiej zawartości kwasu linolo­wego i gamma-linolowego. Odwar z zie­la stosowany jest przy zapaleniu nerek, pęcherza moczowego, przy złej przemia­nie materii, w nerwicach. Witaminowa sa­łatka z ogórecznika zapobiega stanom za­palnym w nerkach oraz napięciu nerwowemu. Ogórecznik ma działanie moczo­pędne, napotne, przeciwzapalne i bakte­riobójcze, osłonowe, regulujące przemia­nę materii. Napar stosuje się do płukania jamy ustnej przy zapaleniu błony śluzo­wej. Zewnętrznie stosuje się na wypryski, oparzenia i otarcia naskórka.

W kuchni
Ogórecznik był wykorzysty­wany do aromatyzowania wódek, sy­ropów i win; był składnikiem „konfektów” - cukierków. Młode liście doda­je się do sałatek (szczególnie z ogór­ka), omletów, ryb, zup jarzynowych. Listki o posmaku ogórków doskonale aromaty­zują masła ziołowe, sery i ziemniaki.