To bardzo ciekawe ziele nie tylko w lecznictwie, ale także ze względu na walory smakowe - w sztuce kulinarnej. Kwiaty i liście ogórecznika, dodane do wina, serwowano rzymskim legionistom przed bitwą, aby pobudzić ich waleczność. Ogórecznik zawędrował do Europy Północnej właśnie z legionami rzymskimi. Starożytni Rzymianie pijali także wino z ogórecznikiem, aby przepędzić melancholię. Medycyna ludowa stosowała szeroko ziele ogórecznika, m.in. na pobudzenie laktacji, choroby gardła, języka i dziąseł. Rekomendowano je jako środek wzmacniający serce, mózg, pamięć, a także na oczyszczenie krwi.
Inne nazwy ogórecznik zwyczajny, ogórkowe ziele, borak, dawniej wolowy język, miodnik wielki
Opis
Roślina jednoroczna osiąga do 60 cm. Szorstko owłosiona gruba łodyga wzniesiona i rozgałęziona. Liście dolnołodygowe duże, jajowate, zaś górnołodygowe mniejsze, owalne, całobrzegie o zapachu świeżych ogórków. Kwiaty duże, błękitne, o pokroju gwiazdy, tworzą baldachowaty, zwisający kwiatostan. Kwitnie od czerwca do lipca. Owocem jest rozłup-nia rozpadająca się na cztery niełupki.
Występowanie
Ogórecznik pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego. W Polsce jest uprawiany. Często rośnie zdziczały w ogrodach i przychaciach.
Surowiec
Zbiór ziela (górne, ulistnione części pędów) przeprowadza się zwykle na początku kwietnia. Zbiór nasion - w sierpniu i wrześniu. Rośliny w początkowej fazie dojrzewania ścina się i pozostawia do wysuszenia.
W apteczce
Ziele zawiera garbniki, alkaloidy pirolizydynowe, związki śluzowe, flawonoidy, olejek, żywice, saponiny, barwniki antocyjanowe, kwasy organiczne i sole mineralne. Nasiona zawierają olej o wysokiej zawartości kwasu linolowego i gamma-linolowego. Odwar z ziela stosowany jest przy zapaleniu nerek, pęcherza moczowego, przy złej przemianie materii, w nerwicach. Witaminowa sałatka z ogórecznika zapobiega stanom zapalnym w nerkach oraz napięciu nerwowemu. Ogórecznik ma działanie moczopędne, napotne, przeciwzapalne i bakteriobójcze, osłonowe, regulujące przemianę materii. Napar stosuje się do płukania jamy ustnej przy zapaleniu błony śluzowej. Zewnętrznie stosuje się na wypryski, oparzenia i otarcia naskórka.
W kuchni
Ogórecznik był wykorzystywany do aromatyzowania wódek, syropów i win; był składnikiem „konfektów” - cukierków. Młode liście dodaje się do sałatek (szczególnie z ogórka), omletów, ryb, zup jarzynowych. Listki o posmaku ogórków doskonale aromatyzują masła ziołowe, sery i ziemniaki.