Borówka czernica Vaccinium myrtillus

Borówkę czernicę, nieznaną starożytnym, z powodzeniem stosowano w lecznictwie na terenach północnej Europy. To jeden z najstarszych medykamentów dawnych Słowian. Owoce, które łatwo było wysuszyć, żuto przy dyzeneterii, a świeże zalewano mocnym winem lub miodem i dozowano w kroplach na tę samą przypadłość. Glist i owsików u dzieci pozbywano się, stosując lewatywy z odwarów z liści tej rośliny. Dorosłym kurację taką zalecano przy hemoroidach. W XIX wieku była naszym produktem eksportowym (w postaci syropów, soków lub przetworów). Próbowano także pędzić z borówki czernicy wódkę, ale bardziej znany był borowiak, czyli nalewka na czarnych jagodach. Słynny bawarski ksiądz katolicki, Sebastian Kneipp, zalecał przy bólach brzucha 10-12 kropli borowiaku na cukrze.

Inne nazwy jagoda, czarna jagoda, ciemna jagoda, leśna jagoda, modra jagoda, czernica, czernina, jagodzina, borownia

Opis
Krzewinka osiąga od 15-60 cm.
Ma zielone, nagie, gęsto rozgałęzione łodyżki. Liście o krótkich ogonkach są skrę-toległe, liście z zewnątrz połyskujące, od spodu jaśniejsze, cienkie, podługowato-jajowate. Kwiaty rosną pojedynczo, zwisające w kątach liści na szypułkach długości 3-5 mm. Owocami są czarne jagody z niebieskawym woskowym nalotem.

Występowanie
To bardzo rozpowszechniona i pożyteczna roślina. Można ją spotkać w Ameryce Północnej, od Kolorado po góry Alaski, a w Europie od środkowej Hiszpanii poprzez Korsykę i dalej wzdłuż Bałkanów, aż po Kaukaz. W Polsce pospolita zarówno na nizinach, jak i w górach. Owoce zbiera się w pełni dojrzałe w lip-cu i sierpniu, a liście pod koniec owocowania.

W apteczce
Jagody zawdzięczają swój kolor myrtillinie, która jest mieszaniną różnych glikozydów antocyjanowych. Występowanie również takich glikozydów jak wakcynina i glikokinina sprawia, że czarne jagody mają działanie podobne do insuliny. W poradniku Ziołolecznictwo Aleksander Ożarowski proponuje połączenie jagód z zielem rutwicy, liśćmi orzecha, strąkami fasoli, liśćmi bobrka, korzeniem omanu i cykorii oraz nasionami gorczycy białej. Warto wypróbować taką kurację szczególnie teraz, gdy krzyca staje się chorobą społeczną.

Zastosowanie jagód w medycynie ludowej tłumaczy współczesna nauka. I tak, świeże jagody działają lekko przeczyszczająco, ale już herbatka z suszu, kompot i sok wpływają przeciwbiegunkowo. Czernice działają również przeciwbakteryjnie i ściągająco na nabłonek jelitowy, co powoduje obniżenie osmotycznego ciśnienia krwi, a i owsikom czy glistom także nie przypada do gustu.
W kuchni Z borówki czernicy można zrobić przepyszne soki i przetwory, jednak sztandarową potrawą naszej kuchni są pierogi z jagodami, zupa z czarnych jagód czy wypromowane w Augustowie, w latach 70. ubiegłego wieku, jagodzianki.

WARTO WIEDZIEĆ
Borówka czernica ma zasadnicze znaczenie w procesach ochrony gleby przed destrukcyjnymi wpływami.
W jej otoczeniu można spotkać wiele grzybów, bowiem korzenie borówki współżyją z grzybami mikoryzowymi, dostarczając jej związków azotowych.