Jałowiec pospolity Juniperus communis

Katon opisuje sposób wytwarzania wina z owoców jałowca, a Kurpie do dziś produkują z nich doskonałe piwo zwane kozicowym. Szeroko stosowano ja­łowiec do odczyniania czarów, a gałązki noszone w kieszeni zapobiegały opa­rzeniom nóg. Wywar z gałązek i jagód chronił przed wszelkimi chorobami, a z korzeni był skuteczny na liszaje i wrzody. Wywar z owoców miał działać napotnie i moczopędnie, stosowano go więc przy puchlinie wodnej i kamicy nerkowej. Jednak najprostszym sposobem było żucie podsuszonych owoców. Z jałowcem łączono wiele przesądów. Dym z jego gałęzi miał odpędzać mo­rowe powietrze czy odstraszać węże. W średniowieczu nad drzwiami domów wieszano gałęzie jałowca, aby chronił przed czarownicami.

Inne nazwy tatarak, lepiech, tatarskie ziele

Opis
Jałowiec to krzew dwupienny, sil­nie rozgałęziony, niekiedy wyrastający do 10 m. Aby na drzewie żeńskim wyro­sły owoce, w pobliżu musi rosnąć drzewo męskie, na którym zakwitną żółte, stożkowe kwiaty, natomiast drzewo żeńskie ma kwiaty zielone i zaokrąglone. Owo­ce jałowca, zwane szyszkojagodami, mają kształt kulisty. Dojrzewają co dwa lata, ale w różnym czasie.
Występowanie Już sama nazwa wska­zuje, gdzie szukać tego krzewu: na jało­wych piaszczystych glebach, w rzadkich lasach, na ich skrajach, na nieużytkach i przydrożach.

Surowiec
Zbiera się tylko owoce w ko­lorze granatowym, które mają słodkawy żywiczny smak i zapach. Wysuszo­ne owoce są lekko pomarszczone, o atramentowoczarnym zabarwieniu. Najlepsze zbiory są we wrześniu i październiku.

PIWO JAŁOWCOWE
10 I wody, 20 dag jałowca, 3 garście chmielu, miód lub cukier do smaku. Potłuczony jałowiec zalać wrzącą wodą i parzyć około 2 godzin pod przykryciem.
Dodać zaparzony chmiel i odstawić do wystygnięcia. Przecedzić. Do letniego wywaru dodać miód lub cukier do smaku i około 1,5 dag drożdży. Rozlać do zamykanych butelek i odstawić na około 4 dni.

W apteczce
Szyszkojagody zawiera­ją cukier inwertowany, żywice, glikozydy, olejki i fitoncydy - substancje o działa­niu bakteriobójczym. Działają moczopęd­nie i zapobiegają niestrawnościom, uła­twiają oddychanie, zwiększają ukrwienie nerek. Ponadto poprawiają krążenie krwi, łagodzą bóle reumatyczne, poma­gają przy puchlinie wodnej, przywracają wigor osobom starszym. Leczy się nimi kolki, wzdęcia, a także używa jako anti­dotum na jad węży. Są skuteczne w sta­nach chorobowych nerek i kamicy nerkowej, poprawiają trawienie, przeciwdzia­łają nadmiernej fermentacji w jelitach. Mają silne działanie bakteriobójcze, to­też znalazły zastosowanie w produkcji środków owadobójczych, są także wyko­rzystywane przy produkcji perfum.

W kuchni
Owoców jałowca, jako przy­prawy, używano już w starożytnej kuch­ni rzymskiej. Jagody jałowca nadają się do potraw tłustych, ciężkostrawnych, powodujących wzdęcia. Pobudzają ape­tyt. Rozgniecionymi owocami jałow­ca naciera się dziczyznę, aby skruszała. Inne mięso aromatyzuje się, aby przy­pominało smakiem dziczyznę. Nadziewa się nimi również dzikie ptactwo. Owoce jałowca wchodzą też w skład różnych mieszanek przyprawowych, wraz z kolendrą można ich używać do peklowa­nia mięs. Alzatczycy przyprawiają jałow­cem swoje kapuściane choucroute oraz gulasz. Jałowiec jest stosowany do pro­dukcji ginu, likierów, gorzkich wódek, szwedzkiego piwa, no i oczywiście cze­skiej borovićky.